Artikelen

Van kot naar campus

Van kot naar campus

De universiteitscampussen in Nederland zijn aan het veranderen. De eerste op Amerikaanse leest geschoeide campus in Twente uit 1964 heeft inmiddels gezelschap gekregen van talloze andere campussen. Met het bouwen van studentenwoningen op de campus - lange tijd taboe – wordt menig universiteitscampus nieuw leven ingeblazen. Stad en campus lijken zelfs synoniemen te zijn geworden. Maar zijn ze dat wel? Dit artikel doet de ontwikkelingen in Amsterdam nader uit de doeken. Met de groei van de universiteiten na de Tweede Wereldoorlog ontstonden op veel plekken in Nederland ...
Nature-based solutions voor duurzame steden

Nature-based solutions voor duurzame steden

Het inzetten van de natuur voor duurzame steden is niet nieuw. Het concept nature-based solutions daarentegen wél. Dat zijn op natuur gebaseerde of geïnspireerde ruimtelijke duurzaamheidsmaatregelen zoals groene daken, natuurlijke drainagesystemen of gemeenschapstuinen. Maar wat is de meerwaarde van dit concept ten opzichte van eerdere ideeën rondom verduurzaming door stedelijk groen? Om deze vraag te beantwoorden, vergelijken we nature-based solutions met twee andere concepten. Er bestaat een lange traditie van het toepassen van natuur in de stedelijke planning, denk aan concepten ...
Participatie: discrepantie tussen wet en praktijk?

Participatie: discrepantie tussen wet en praktijk?

Met de nieuwe Omgevingswet wordt burgerparticipatie aan de voorkant voor het eerst een wettelijke verplichting in de Nederlandse ruimtelijke ordening. Burgers krijgen een prominentere rol in de (duurzame) ontwikkeling van hun fysieke leefomgeving. Dat lijkt goed nieuws, maar een kritische blik laat zien dat participatie in de wet slechts beperkt wordt geborgd. Ook het ‘hoe’ van participatie wordt volgens sommigen onvoldoende voorgeschreven. Krijgt de burger straks meer te vertellen? De casestudie van het burgerinitiatief GOUDasfalt illustreert hoe belangrijk de rol van de lokale politiek ...
Omgevingswet als transitieopgave

Omgevingswet als transitieopgave

De Omgevingswet is een ultieme transitieopgave. Het is de grootste wetswijziging sinds de invoering van de Grondwet. Maar liefst zesentwintig wetten op het gebied van ruimte, wonen, milieu, natuur, water en infrastructuur worden samengevoegd tot één integrale wet op het gebied van de fysieke leefomgeving. De wet is noodzakelijk vanwege de tekortschietende bestaande wetgeving. Toch is de verwachting dat de brede kloof tussen de geest en letter van de wet de nodige problemen gaat opleveren. Nieuwe, heldere kaders als houvast voor gemeenten zouden deze kloof kunnen overbruggen. Het ...
De Binckhorst: transformatie door omgevingsplan

De Binckhorst: transformatie door omgevingsplan

Den Haag groeit jaarlijks met 5000 inwoners en heeft te maken met grote druk op de woningmarkt. Waar eerst grote kantoren het stempel op de arbeidsmarkt drukten, bestaat de laatste jaren een stijgend aantal start-ups in de creatieve industrie en ICT. Ook door de vestiging van dependances van de universiteiten van Leiden en Delft verandert het karakter van de stad. Bedrijventerrein De Binckhorst leent zich vanwege de centrale ligging vlakbij het centrum en de grote NS-stations bij uitstek voor een transformatie naar een hoogwaardige gemengde stadswijk. Kan een omgevingsplan bijdragen aan ...
Ruimtelijke ordening programmatisch aanpakken

Ruimtelijke ordening programmatisch aanpakken

De nieuwe Omgevingswet heeft als doel om bureaucratische en juridische procedures te versimpelen. Toch kan in de nieuwe wet de zogenaamde programmatische aanpak – een bepaald complexe benadering – worden ingezet. Dit betekent grote kansen voor overheid en grote ontwikkelaars om bijvoorbeeld duurzaamheidsnormen te omzeilen. Burgers zullen hiermee juist minder kansen hebben om invloed uit te oefenen. Hoe werkt dat en wat zijn de kansen en gevaren die zo’n aanpak met zich meebrengt? In 2021 zal de nieuwe Omgevingswet in werking treden. Volgens sommigen betreft het de grootste ...
De Omgevingswet als groot ICT project

De Omgevingswet als groot ICT project

Binnen de planologie is er veel onderzoek gedaan naar grote stedelijke projecten. De bij besluitvorming voorgestelde kosten en baten van zulke grote projecten zijn notoir onbetrouwbaar gebleken. Grote projecten kosten meestal meer dan geraamd, de realisatie duurt langer en de maatschappelijke baten vallen vaak tegen. Ook de Omgevingswet en het bijbehorende digitale stelsel kan worden beschouwd als een groot ICT-project. Er is niets dat er op wijst dat de Omgevingswet een van de schaarse positieve uitzonderingen zal vormen op de gangbare praktijk van grote projecten. In een ...
Een geografische blik op de gezonde stad

Een geografische blik op de gezonde stad

De gemeente is verantwoordelijk voor de collectieve gezondheid van haar inwoners, dat is vastgelegd in de Wet Publieke gezondheid (WPG). Vooral voor steden brengt dat uitdagingen met zich mee. De aanwezigheid van veel verkeer, lawaai, criminaliteit, een groot aanbod ongezonde voeding en het wonen in hoge dichtheden kunnen negatieve effecten op de gezondheid hebben. Met het streven naar een gezondere stad is er werk aan de winkel. Geografische analyses kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het formuleren van effectieve maatregelen op het juiste ruimtelijke ...
De vastgoedvoorraad Paris Proof in 2050?

De vastgoedvoorraad Paris Proof in 2050?

In december 2015 is in Parijs door 195 landen afgesproken dat de CO2-uitstoot drastisch omlaag moet worden gebracht. Het doel is om de opwarming van de aarde tot maximaal twee graden te beperken. Helaas zijn de Verenigde Staten – verantwoordelijk voor bijna 18 procent van de mondiale CO2-uitstoot en na China de grootste vervuiler - onder Trump uit het akkoord gestapt. Desalniettemin zijn er in Parijs scherpe en grootse doelen gesteld. En dat is hard nodig. Maar wat betekenen die afspraken eigenlijk voor Nederland en haar gebouwde omgeving? En nog belangrijker, hoe komen we daar? Voor ...
Van stip naar stap: binnenstedelijke gebiedstransformatie

Van stip naar stap: binnenstedelijke gebiedstransformatie

De transformatie van binnenstedelijke gebieden is een lange weg naar een mooie stip op de horizon. Omdat de stip niet meer zo concreet is als voorheen zijn echter vooral de eerste stappen nu moeilijk om te zetten. Daarnaast ontbreekt in de meeste gevallen actief grondbeleid. Bestemmings- of omgevingsplannen bieden wel randvoorwaarden, maar zijn weinig actiegericht. Tegelijkertijd zijn deze instrumenten vaak erg gedetailleerd waarmee de gewenste flexibiliteit verloren gaat. Met nieuwe instrumenten zonder wettelijke basis proberen gemeenten en actieve eigenaren dit gat te vullen en weer ...