Artikelen

Duurzame participatie

Duurzame participatie

De Nederlandse planningspraktijk wordt geroemd om zijn participatieprocessen. In de literatuur en in de praktijk zijn tal van voorbeelden te vinden hoe een veranderende rolverdeling tussen overheid, bedrijfsleven en burgers heeft geleid tot innovatieve vormen van burgerparticipatie in de ruimtelijke ordening. Met het ondertekenen van het Akkoord van Parijs en het Energieakkoord staat het land echter een geheel nieuwe ruimtelijke opgave te wachten. Hoe worden participatie en duurzaamheid, twee niet-onomstreden begrippen, met elkaar gerijmd? Nederland staat aan de vooravond van een ...
Duurzaam Doen en Leren in Haven-Stad

Duurzaam Doen en Leren in Haven-Stad

In het themanummer Duurzame Gebiedsontwikkeling geven experts een interdisciplinair perspectief op duurzame gebiedsontwikkeling. Een prioriteit voor veel Nederlandse steden. Ook voor Amsterdam. Hier wordt Haven-Stad ontwikkeld, een omvangrijk en ambitieus programma, met volop kansen voor duurzaamheid. In de Ontwikkelstrategie Haven-Stad stelt de gemeente dat hier de duurzame stad van overmorgen kan ontstaan. Maar hoe doe je dat? In deze samenvatting worden de belangrijke issues en lessen voor duurzame gebiedsontwikkeling uit deze Rooilijn gedestilleerd en toegepast op de opgave voor ...
Smart Mobility heeft baken nodig

Smart Mobility heeft baken nodig

Door technologische ontwikkelingen dienen zich nieuwe kansen aan om steden leefbaar en bereikbaar te houden. Het wagenpark elektrificeert, mobiliteit automatiseert en wordt slim aangestuurd en ingezet door de verbinding met het internet. Dit alles versnelt ook een culturele verandering van autobezit naar modaliteitsgebruik. Deze nieuwe mogelijkheden maken het uitdagende tijden voor overheden. De inrichting van de openbare ruimte waarin we ons verplaatsen gaat niet alleen meer om asfalt, stenen en beton. Fysieke en digitale architectuur versmelten. Wat zijn in deze tijden de bakens waarop ...
De energietransitie heeft een flinke ruimtelijke impact

De energietransitie heeft een flinke ruimtelijke impact

Er raast een perfecte storm over de energiesector. De zeldzame combinatie van een viertal ontwikkelingen die allen op hetzelfde moment samenkomen, zorgt voor een kritisch moment. We weten bijna zeker dat de energievoorziening zoals we die nu kennen er over twee decennia anders uitziet. En de impact daarvan op de ruimtelijke omgeving is groter dan we denken. Dit artikel gaat in op die ruimtelijke impact van nieuwe, duurzame energiebronnen en infrastructuur. De fysieke leefomgeving gaat op de schop. Er komen concreet vier ontwikkeling samen die zich in de leefomgeving gaan manifesteren. ...
Toekomstbestendig wonen vraagt om systematisch leren

Toekomstbestendig wonen vraagt om systematisch leren

Diepgaande renovatie van woningen is een noodzakelijk onderdeel van de nationale aanpak voor aardgasvrije wijken. De omvang van deze renovatieopgave is groot en zal in het huidige tempo pas over 100 jaar worden afgerond. Het Europese onderzoeksproject ValueFit heeft geleerd dat diepgaande renovatie alleen kans van slagen heeft wanneer deze is ingebed in een wijkaanpak die uitgaat van toekomstbestendig wonen gericht op brede en meervoudige waardecreatie. Nederland heeft ambitieuze doelen voor de terugdringing van CO2-emissies: 49 procent reductie in 2030. Woningen en andere gebouwen ...
De koopwoning als ongelijkheidsmotor

De koopwoning als ongelijkheidsmotor

Onder invloed van beleid is het eigenwoningbezit in de meeste Europese landen sinds de Tweede Wereldoorlog flink gestegen. Welke sociale groepen hebben hiervan kunnen profiteren? Wie heeft vermogen kunnen opbouwen? Uiteenlopende landen hanteerden andere strategieën met een verschillende verdeling van woonvermogen als gevolg. Wat leert dit over de manier waarop overheden op een zinvolle manier kunnen interveniëren? Welke lessen kunnen getrokken worden op basis van beleid uit andere tijden en plaatsen? In de afgelopen decennia heeft zich in Europa een stille revolutie voltrokken. ...
Flexibiliteit: weg uit de juridische fuik

Flexibiliteit: weg uit de juridische fuik

Flexibiliteit in gebiedsontwikkeling lijkt hét toverwoord dat problemen van leegstand, ongewenste ontwikkelingen, stagnerende processen of gebrek aan initiatieven kan oplossen. In de praktijk wordt vaak gewezen op juridische belemmeringen voor flexibiliteit in gebiedsontwikkeling, welke alleen juridisch opgelost kunnen worden. De sleutel blijkt echter ook in flexibele processen te zitten, passend bij de gebiedsopgave. Tegelijkertijd is het nog geen uitgemaakte zaak dat meer flexibiliteit ook echt tot grotere omgevingskwaliteit leidt. Gemeenten zijn druk aan het experimenteren met ...
Juridische vragen in architectuur en stadsontwikkeling

Juridische vragen in architectuur en stadsontwikkeling

Grote steden staan voor ingewikkelde ruimtelijke uitdagingen. Snelle en vernieuwende vormen van stadsontwikkeling zijn nodig die meer functies met elkaar verbinden, met minder ruimte, voor een groter aantal mensen, op een kwalitatieve manier. Er is sprake van complexe problemen waarvoor klassieke oplossingen vanuit één specifiek vakgebied niet volstaan. Ook beleidsmakers en ruimtegebruikers worden actief betrokken. Deze ontwikkeling roept - nieuwe - juridische thema’s en overwegingen op. Wie ‘ruimte’ zegt, zegt immers ook ‘recht’. Juristen willen daarom aansluiten als een proactieve en ...
De Omgevingswet als voertuig van de energietransitie

De Omgevingswet als voertuig van de energietransitie

Volgens vooraanstaand landschapsarchitect Dirk Sijmons is ruimte hét speelveld waar de energietransitie wordt gewonnen of verloren. De Rijksoverheid stelt dan ook dat de energietransitie een integraal onderdeel moet worden van de ruimte. Hoewel er waardevolle initiatieven lopen, zijn er belangrijke obstakels die de ruimtelijke ordening moet overwinnen om dat te bereiken. Wat zijn deze obstakels en hoe kan de Omgevingswet deze wegnemen en zich tot voertuig van de energietransitie maken? Nederland staat voor een energietransitie waarbij het beperken van de CO2-uitstoot centraal staat. ...
Opdrachtgeverschap in de woningbouw

Opdrachtgeverschap in de woningbouw

Hoewel er al geruime tijd toenemende aandacht is voor zelfbouw, blijft het nog altijd achter als een vorm van woningbouw in Nederland. Dit geldt in het bijzonder voor laag- en middeninkomens in de stedelijke gebieden. De logica van zelfbouw lijkt op gespannen voet te staan met de geïnstitutionaliseerde normen in de woningbouw, de grondontwikkeling en de bouw. Wil zelfbouw echt voet aan de grond krijgen, dan lijkt een herschikking van de posities van actoren in de woningbouw noodzakelijk. Bij zelfbouw krijgen bewoners verantwoordelijkheid voor en controle over de bouw van een woning ...