Artikelen

Is de Omgevingswet de katalysator van ontwerpen met de ondergrond?

Is de Omgevingswet de katalysator van ontwerpen met de ondergrond?

Duurzaam stedelijk ontwerp opent het uitzicht op mogelijke nieuwe toekomsten voor hoogkwalitatieve stedelijke ontwikkeling waar de ondergrond is geïntegreerd, geütiliseerd en geëxploiteerd. Dit vraagt om fundamentele veranderingen in de ruimtelijke ordening. De nieuwe Omgevingswet helpt daarbij. Het gebruik van boundary spanning objecten – het overbruggen van grenzen tussen domeinen - en distributed agency – verdeelde verantwoordelijkheid en verbinding tussen schaalniveaus – kunnen daarbij voor consistentie en doorwerking tussen schaalniveaus zorgen. In de Nationale en Provinciale ...
Integraal ontwerpen door routines en verbeeldingskracht

Integraal ontwerpen door routines en verbeeldingskracht

Maatschappelijke uitdagingen als klimaatadaptatie, energietransitie, hittebestrijding of waterafvoer vragen om een slimme inrichting van de grond onder onze steden. Dat vergt een integrale afweging van mogelijkheden en belangen over de grenzen van disciplines heen. 3D-bouwinformatiemodellen en digitale kopieën van de werkelijkheid kunnen dit ondersteunen. Toch is 3D-techniek alleen niet voldoende. Een analyse van de landzijdige werkzaamheden binnen het Capital Programme op Schiphol laat zien dat het organiseren van werkroutines over grenzen heen minstens zo belangrijk is. Het biedt ...
Ruimtelijke scenario’s voor de Twentse ondergrond

Ruimtelijke scenario’s voor de Twentse ondergrond

De skyline van de ondergrond, vorm en iconisch denken: een ontwerpende benadering van de ondergrond is dé oplossing om verloedering van het landschap door de energietransitie en de verdozing tegen te gaan. Met een ontwerpende benadering en scenario-denken zijn drie scenario’s voor het omgaan met de Twentse ondergrond ontwikkeld. Deze scenario’s zijn bedoeld om een regionaal debat te initiëren door de Twentse ondergrond te koppelen aan het ruimtelijk debat over urgente maatschappelijke opgaven. Een debat tussen regionale beleidsmakers, economische experts, en onderzoekers, waarbij de ...
Stad voor steeds minder mensen toegankelijk

Stad voor steeds minder mensen toegankelijk

Aanbod van werk, onderwijs en vertier trekt mensen naar de stad. Om toegang tot het stedelijk leven te hebben moet je in of nabij de stad kunnen wonen, gebruik kunnen maken van publieke voorzieningen en je kunnen verplaatsen. Dat lukt steeds minder mensen. De Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur constateert in het advies Toegang tot de Stad dat de toenemende verschillen tussen burgers in de stad ongerechtvaardigd zijn en verder toenemen bij ongewijzigd beleid. Hoe ziet de toegankelijke stad eruit als gekeken wordt door de bril van de burgers? Drie sleutelfuncties in de ...
3D-ordening: lessen uit de praktijk

3D-ordening: lessen uit de praktijk

Een professionele benadering van ruimtelijke ontwikkeling vraagt dat alle relevante onderwerpen voor een gebiedsontwikkeling in een gestructureerd proces landen in uitvoerbare visies, plannen en projecten. Het accent ligt daarbij op de bovengrond. Niet onlogisch, omdat de belangrijkste opgaven in het fysieke domein in de bovengrond lijken te spelen. 3D-ordening graaft “dieper” en benadert de boven- en ondergrond als één geheel. Hoe kan zo’n 3D-ordening eruitzien? Wat zijn de lessen uit toepassing van een 3D-ordeningsaanpak in pilots? Alle opgaven over de inrichting van de leefomgeving ...
Informatiestromen organiseren tussen boven- en ondergrond

Informatiestromen organiseren tussen boven- en ondergrond

Het integreren van ondergrondse en bovengrondse informatie in ontwerpen van infrastructurele projecten vergt een continue stroom van informatie over bestaande ondergrondse infrastructuur binnen een projectteam dat aan een bovengronds project werkt. Het is een bekend fenomeen dat de beschikbaarheid van informatie over ondergrondse infrastructuur vaak gebrekkig is en onvoldoende wordt uitgewisseld tussen onder- en bovengrondse specialisten. Toch is nog weinig bekend over de organisatie van informatie-uitwisseling binnen projecten. Onderzoek naar de governance van de uitwisseling van ...
Lerende gebiedsontwikkeling voor veerkrachtige steden

Lerende gebiedsontwikkeling voor veerkrachtige steden

Door de complexiteit van transitieopgaven in de maatschappij wordt de onzekerheid en onvoorspelbaarheid in gebiedsontwikkeling steeds groter. Gebiedsontwikkeling is daarmee een ingewikkeld proces zonder een duidelijk begin- en eindpunt. Dit artikel betoogt dat leren de kern van dat proces is, en schetst daarom een perspectief op ‘lerende gebiedsontwikkeling’. Lerende gebiedsontwikkeling heeft de potentie in zich om zowel het proces als het resultaat van gebiedsontwikkeling weerbaarder en veerkrachtiger te maken. Dit zal door verder onderzoek en voorbeelden uit de praktijk verder ...
Ruimtelijke heroverweging van verontreinigde terreinen

Ruimtelijke heroverweging van verontreinigde terreinen

Locaties met verontreinigingen in de ondergrond blijven vaak buiten beeld als ontwikkellocatie. Terwijl voor het oplossen van veel ruimtelijke opgaven juist gezocht wordt naar ruimte. Het blijkt echter lastig de mogelijkheden voor het gebruik van verontreinigde terreinen te verzilveren. De ruimtelijke en organisatorische situatie van deze gebieden is veelal gestold. Actie is bestuurlijk onaantrekkelijk. Het onderscheiden van verschillende typen gebieden en het toepassen van slimme combinaties van strategieën kan helpen om deze stolling te doorbreken. Cruciaal daarbij is een competente ...
Stedelijke ontwikkeling in een nieuwe dimensie

Stedelijke ontwikkeling in een nieuwe dimensie

De ondergrond is het fundament onder onze leefomgeving. Dit bewustzijn ontwaakt bij de integrale aanpak die noodzakelijk is voor het aangaan van de uitdagingen van de komende decennia. Tegelijkertijd dringt het besef door dat we te weinig en versnipperde kennis hebben over de ondergrond. Hoe halen we deze achterstand in? In de casus Paasheuvelweg werkt de gemeente Amsterdam aan een aanpak: hier wordt de ondergrond in een 3D-omgeving onderdeel van de integrale benadering van een vraagstuk rondom de energietransitie. Informatieachterstand ondergrond De ondergrond biedt plaats aan ...
Integrale Leidingen Tunnel Zuidas: onbeheer(s)baar?

Integrale Leidingen Tunnel Zuidas: onbeheer(s)baar?

“Blije passanten, blije kabelaars” kopt het Parool in 2018 over de Integrale Leidingen Tunnel onder de Amsterdamse Zuidas. Doordat kabels en leidingen in één tunnel zijn gebundeld, zijn graafwerkzaamheden voor onderhoud of aanleg van nieuwe infrastructuur niet nodig. Via een toegangsklep kunnen netbeheerders er relatief eenvoudig bij, en dat gebeurt dan ook zo’n honderd keer per jaar. Toch zijn er ook kanttekeningen te plaatsen bij dit succesverhaal. Zo zijn vijftien jaar na de bouw vraagstukken omtrent de veiligheid, beheerkosten en continuïteit van de beheerorganisatie nog steeds niet ...