Artikelen

Sleutels voor incrementeel ontwikkelen

Sleutels voor incrementeel ontwikkelen

Incrementele gebiedsontwikkeling heeft sinds de crisis aan populariteit gewonnen. Door flexibeler in te spelen op veranderende omstandigheden en de capaciteiten van bewoners, ondernemers en gebruikers van een plek te benutten, gaat de kwaliteit van gebieden omhoog en neemt het draagvlak voor ontwikkelingen toe. Wat blijft hiervan over nu de crisis voorbij is? Dit artikel gaat op zoek naar sleutels voor het succesvol handhaven van een incrementele aanpak. Tijdens de economische crisis ontstond in Nederland een window of opportunity voor een incrementele manier van ontwikkelen. Dit kan ...
Sociaal leren in participatieve planning

Sociaal leren in participatieve planning

De Nederlandse overheid wil graag dat er meer participatie in de planning komt, zoals blijkt uit de nieuwe Omgevingswet. Hier zitten onder meer de aannames achter dat mensen ‘sociaal leren’ door participatie en dat dat wenselijk is. Maar wat dat sociale leren inhoudt is vaak niet duidelijk. Dit artikel maakt een begin om hier meer grip op te krijgen, door een psychologie-geïnspireerde benadering te nemen op wat sociaal leren inhoudt en wat de betrokken partijen met sociaal leren kunnen in de planningspraktijk. Leren wordt over het algemeen gezien als iets wenselijks. Ideeën van ...
Brokerage in participatief stedelijk bestuur

Brokerage in participatief stedelijk bestuur

Binnen participatief stedelijk bestuur spelen bewoners een steeds grotere rol. De overheid streeft naar co-creatie en doet vaker een beroep op actieve burgers. Bepaalde bewoners werpen zich op als vertegenwoordigers van anderen. Gebaseerd op onderzoek in Brazilië en Nederland analyseert dit artikel zulke actieve bewoners als brokers: sociaal makelaars die een bemiddelende functie op zich nemen tussen overheid en bevolking. Hierbij combineren ze formele en informele praktijken. Voor dit laatste is in Nederland vaak weinig aandacht. Vanuit het perspectief op brokerage analyseert dit ...
Een gedecentraliseerde energietransitie

Een gedecentraliseerde energietransitie

Het invullen van het klimaatakkoord op lokaal niveau wordt de komende jaren een pittig proces. Een centrale rol is hierbij weggelegd voor decentrale overheden. Samen met de netbeheerder en lokale belanghebbende moeten zij handen en voeten geven aan de ruimtelijke inpassing van hernieuwbare energieopwekking en het verduurzamen van de gebouwde omgeving. Burgerinitiatieven lijken een mooie rol te kunnen vervullen en schieten als paddenstoelen uit de grond. Maar welke rol vervullen zij? Wat kan de gemeente verwachten en hoe verloopt de samenwerking op dit moment? In dit artikel staat de ...
Experimenteren met participatie en de Brabantse Omgevingsvisie

Experimenteren met participatie en de Brabantse Omgevingsvisie

Meer integraal werken, maatschappelijke opgaven centraal zetten en een betere samenwerking tussen overheden. Dat is allemaal nodig om als overheid beter voorbereid te zijn op het veranderende samenspel met de inwoner bij ontwikkelingen in de omgeving. Met de komst van de Omgevingswet worden deze uitgangspunten nog eens extra benadrukt. Een reden voor de provincie Noord-Brabant om, met onder andere de Klein Brabant kar en het Participatie Rad, Brabant in te trekken en samen met inwoners een Omgevingsvisie te ontwikkeling. In dit artikel worden praktijklessen van deze creatieve ...
Ontwerpend onderzoek onmisbaar voor gebiedsontwikkeling?

Ontwerpend onderzoek onmisbaar voor gebiedsontwikkeling?

Gebiedsontwikkelingsopgaven in de hedendaagse verstedelijking zijn per definitie meerduidig. Het gaat in 2019 niet meer om een eenduidig doel zoals wijkvernieuwing of de vitalisering van een bedrijventerrein. De opgave in de grote steden gaan over verdichting, vermenging, vergrijzing én segregatie, maar ook over betaalbaarheid, gezondheid, klimaatadaptatie, energietransitie én nieuwe vormen van mobiliteit. En ieder stedelijk gebied heeft in zekere mate met al deze vraagstukken te maken. Deze opgaven zijn niet los van elkaar op te lossen omdat ze betrekking hebben op elkaar. Dit vraagt om ...
Balans voor het beschermen en benutten van buitenplaatsen

Balans voor het beschermen en benutten van buitenplaatsen

Cultuurhistorische waarden en structuren vervullen een steeds belangrijkere rol in de ruimtelijke planvorming. Waar honderd jaar geleden alleen bomen nog wettelijk werden beschermd, wordt tegenwoordig steeds meer erfgoed geïdentificeerd en beschermd, zoals ook de buitenplaatsbiotopen en buitenplaatsenlandschappen. Daarbij wordt een verbinding gelegd met grootschalige ruimtelijke opgaven. Dit artikel beschrijft hoe het beschermen van buitenplaatsen als grotere landschappelijke structuur in de loop van de tijd vorm heeft gekregen en op welke wijze buitenplaatsenlandschappen kunnen ...
De staat van de stadsrand

De staat van de stadsrand

De tweedeling tussen stad en land gaf decennialang richting aan de nationale ruimtelijke ordening. Stadsranden werden hoofdzakelijk gevormd door sectoraal beleid voor woningbouw, restrictief beleid voor de open ruimte en landbouw- en natuurbeleid voor het landelijk gebied. Rondom de eeuwwisseling ontstonden geleidelijk beleidsconcepten voor de verweving van groen en rood. Na de decentralisatie van het nationale ruimtelijke beleid werden de kaarten echter opnieuw geschud. In dit artikel gaan we in op de verschillen tussen stadsranden, wat betreft verstedelijkingsdynamiek en strategisch ...
Ontwikkeling zonder plan: kansen en knelpunten

Ontwikkeling zonder plan: kansen en knelpunten

Sinds de economische crisis is de manier waarop we gebiedsontwikkeling uitvoeren flink veranderd. De aanbodgestuurde ontwikkelingsstrategieën maakten plaats voor een meer vraaggestuurde aanpak. In bepaalde steden hebben gemeenten een flinke stap terug gedaan, tegelijkertijd is er wel behoefte aan een bepaalde mate van regie. Zeker nu de economie weer aantrekt en we voor grote stedelijke vraagstukken staan. De gebiedsontwikkeling in het Havenkwartier van Deventer laat zien dat dit een proces is van vallen en opstaan. Tijdens de hoogtijdagen van de economische crisis kwam er in de ...
Sociologisch onderzoek als startpunt voor participatie

Sociologisch onderzoek als startpunt voor participatie

Elk dorp en elke wijk heeft op enig moment te maken met visievorming op de fysieke leefomgeving. Met de Nationale Omgevingsvisie op komst, wordt overal geëxperimenteerd met het meer betrekken van inwoners en belanghebbenden hierbij. In de praktijk blijkt het vaak lastig om buiten de meest mondige en betrokken burgers de volledige rijkheid aan inwoners en visies mee te nemen in het proces. Het uitvoeren van sociologisch onderzoek kan een waardevolle aanvulling zijn op het traditionele beleidsarsenaal voor participatie. In het aardbevingsgebied van Noordoost Groningen leidt de stagnatie ...