Metamorfose: van XL naar hart van Woensel

18 mei 2022

De vraag rijst wat er als columnist aan relevante informatie over ons eigen land aan lezers van Rooilijn kan worden verstrekt na corona en nu met de oorlog in Oekraïne. Een kleine worsteling, eerlijk gezegd. Als optimist zoek ik dan graag naar iets wat hoop kan bieden en dit is niet altijd eenvoudig. Afgelopen week woonde ik een interessante lezing bij op een bijeenkomst van Architectuur Centrum Eindhoven en ik kreeg de smaak en de hoop weer te pakken.

Eindhoven bestaat voor bijna de helft uit het noordelijke stadsdeel Woensel. Wat ooit een dorp aan een lint was, werd na de oorlog de plek waar de stad vrij kon uitbreiden. De opzet is tekenend voor de tijd: helemaal op de auto georiënteerd. Het voelt nog altijd als een luxe om vanaf het noorden over de brede groene John F. Kennedylaan vanaf de snelweg in no time bij het Centraal Station te staan. De vraag die je nu kunt stellen, is of dat ook bij de toekomst past. Zonder zich iets van het oude lint aan te trekken is een raster van grootschalige blokken over dit stadsdeel gelegd met brede autowegen van noord naar zuid en van oost naar west.

Onderzoek door Posad Maxwan toont aan dat Woensel Noord voor een naoorlogse wijk heel dicht is bebouwd (75%), dat ervaar je niet als automobilist, wel als bewoner. Het winkelcentrum biedt – gek genoeg – door een enorm oppervlak aan parkeerplaatsen wel een stukje ademruimte in de wijk. WoensXL, zoals het winkelcentrum nu heet en zijn naam ook eer aan doet, is deze eeuw gerenoveerd en uitgebreid met onder andere een hoge woontoren. Maar de leegstand neemt toe (15%) en de maatschappelijke opgaven van hittestress, klimaatadaptatie en woningnood moeten ook worden opgepakt.

Richting Woensel vanaf Stadhuistoren (foto: kees@eindhoven via Flickr)

Adriaan Geuze, supervisor voor een deel van de stad en eigenaar van West 8, heeft zich namens de gemeente, corporatie en marktpartijen mogen buigen over de toekomst van dit winkelcentrum. Zijn analyse was kort en krachtig: er is met de naoorlogse stedenbouw een ‘hysterische’ stempel gelegd op een oude historische structuur. Die rommeligheid van verspringende rooilijnen en verschillende dakhoogten die bijeen worden gehouden door een lint, hoort bij Brabant. In een dergelijke structuur gedijen mensen goed. Juist ter plekke van winkelcentrum WoensXL is het lint doorsneden en niet meer terug te vinden. De infrastructuur voor de auto maakt het de voetganger en de fietser nagenoeg onmogelijk om door de wijk te bewegen en naar het winkelcentrum te gaan. Er is dus werk aan de winkel.

Naast stedenbouwkundige ingrepen moet worden gekeken naar het winkelcentrum van de toekomst. Naar de mening van Geuze, moet deze plek het Stadshart van Woensel worden. Gezien het feit dat er 100.000 mensen wonen helemaal geen gekke gedachte. Een Stadshart programmeer je met wonen, werken, winkelen, educatie, cultuur en bruikbare openbaar gebied. Door een raster voor fietsers over het winkelcentrum en parkeerterrein te leggen met nieuwe dorpsstraten en bijbehorende dorpspleinen die goed aansluiten op de omgeving, ontstaan bouwvelden die organisch kunnen worden gevuld. Je bouwt vervolgens vanaf de begane grond en op ooghoogte, voor de mensen die er gebruik van maken. Stap voor stap kunnen de blokken worden opgepakt en het parkeren voor dat deel worden opgelost. Er is zeker ruimte voor 2.000 woningen. Geuze geeft aan hoe je dit op kunt pakken: “ondernemerszin aanzetten en daar ruimte voor bieden vanaf dag één. Alle bedrijven met hun naam in neonletters, maak het een plek van kampioenen die gezien mogen worden. Als het ergens kan lukken, dan is het wel hier”. Ik werd hier weer helemaal blij van, en ik was niet de enige. Wat vindt u?

Author profile
Erna van Holland is directeur van COB-WEB advies. Zij is werkzaam in visievorming en participatie bij gebiedsontwikkelingen en in onderwijs o.a. als programmamanager bij de NRP Academie (opleiding van Nationaal Renovatie Platform).

Erna heeft meer dan 30 jaar ervaring opgedaan bij projectmanagementbureaus, een corporatie en projectontwikkelaars in het speelveld van de stedelijke vernieuwing. Gedurende deze periode zijn haar werkzaamheden in de projecten verschoven van bouw- en projectmanagement naar projectontwikkeling, gebiedsontwikkeling, proces-, valuemanagement en onderwijs. Sinds 2002 heeft ze haar eigen adviesbureau in stedelijke ontwikkeling, Cob-Web.

Haar werkwijze omschrijft ze ook wel als het spinnen van een web. Ragfijne verbindingen leggen tussen de stakeholders, inhoudelijke verbindingen tussen verschillende disciplines. En net als de draad van het web, vraagt dat om een natuurlijke combinatie van kracht en flexibiliteit, bestand tegen de vele invloeden van buitenaf. Met die lijnen bouwt ze aan netwerken en langs die lijnen wordt er gewerkt aan kennis maken, kennis delen en kennis ontwikkelen.

Author profile
Erna van Holland is directeur van COB-WEB advies. Zij is werkzaam in visievorming en participatie bij gebiedsontwikkelingen en in onderwijs o.a. als programmamanager bij de NRP Academie (opleiding van Nationaal Renovatie Platform).

Erna heeft meer dan 30 jaar ervaring opgedaan bij projectmanagementbureaus, een corporatie en projectontwikkelaars in het speelveld van de stedelijke vernieuwing. Gedurende deze periode zijn haar werkzaamheden in de projecten verschoven van bouw- en projectmanagement naar projectontwikkeling, gebiedsontwikkeling, proces-, valuemanagement en onderwijs. Sinds 2002 heeft ze haar eigen adviesbureau in stedelijke ontwikkeling, Cob-Web.

Haar werkwijze omschrijft ze ook wel als het spinnen van een web. Ragfijne verbindingen leggen tussen de stakeholders, inhoudelijke verbindingen tussen verschillende disciplines. En net als de draad van het web, vraagt dat om een natuurlijke combinatie van kracht en flexibiliteit, bestand tegen de vele invloeden van buitenaf. Met die lijnen bouwt ze aan netwerken en langs die lijnen wordt er gewerkt aan kennis maken, kennis delen en kennis ontwikkelen.

Column gegevens:

18 mei 2022

De tekst en tabellen in deze bijdrage zijn gepubliceerd onder een CC BY-NC-ND licentie. Voor hergebruik van foto’s en illustraties dient u contact op te nemen met Rooilijn.
Whatsapp

Reageer op deze column

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.