Er gaat een filmpje rond op Facebook. Een jong kind, van nog geen jaar, zit en iemand probeert haar een bril op het hoofd te zetten. Verzet natuurlijk, je wil helemaal geen ding op je hoofd. Maar het lukt en dan verandert onmiddellijk het gezicht van het kind. ‘Ooh!’. Totale verwondering. Blijkbaar had het kind slecht zicht en kon het nu – voor het eerst – goed zien. Verwondering. Dat zouden we eens vaker moeten doen. Het geeft een goed gevoel en energie. Maar ja, hoe organiseer je dat?
Een manier om dit te bewerkstelligen is te luisteren naar mensen met andere beelden. Mensen die verder kunnen kijken dan vandaag en morgen. In onderwijs kun je veel van deze mensen een plek geven in het programma en dan mag je vaak even door andere brillen kijken. Geloof mij, dat is een verademing. Ik heb al eerder over Justien Marseille geschreven, van wat tegenwoordig heet ‘A future approach’. Ze is futuroloog en kijkt kritisch en zonder vrees naar mogelijke toekomsten. Ze presenteert altijd een breed palet aan mogelijke toekomsten en deze keer bleef er één bij mij hangen. ‘De jongeren verlaten de economie zoals de babyboomers de kerk verlieten.’ Wat gebeurt er als je de economie verlaat? Dan hebben we het niet meer over geld. Daar kunnen we ons nu geen voorstelling van maken. Maar in de woorden van Justien ‘geld is alleen maar een communicatiemiddel’. Als je er goed over nadenkt, klopt dat. Zij constateert dat de jongeren van het maximaliseren van de individuele winst naar het optimaliseren van het gemeenschappelijk nut willen.
Ik kreeg zo’n gevoel van verwondering; een blik in de wereld zonder geld. Hoe zou zo’n wereld er uit zien? Autonomie en autarkie passen hier uitstekend bij, men wil zelf kiezen met welke partijen een afhankelijkheidsrelatie wordt opgebouwd. Ook waarvoor en voor hoe lang. Status interesseert deze groep niet. Is ook in een wereld zonder geld wat zinloos, zonder geld ook geen notering in Quote 500. Justien zegt altijd: ‘let op de kleine voortekenen, de kleine groep die zich afzet en iets nieuws wil’. Dit kan een voorteken zijn voor een grotere verandering. Denk aan al die collectieve woongroepen met hun eigen tuinen en energievoorziening. Of aan Yvon Chouinard die in 1973 het bedrijf Patagonia heeft opgericht. Vorig jaar maakte hij bekend dat hij en zijn familie het bedrijf weggeven om klimaatverandering te bestrijden. Het eigenaarschap van het bedrijf gaat over in een beheerfonds en een non-profitorganisatie. Op de website staat nu: ’earth is our only shareholder’.
Een andere voorwaarde voor een wereld zonder geld, is anders kijken naar eigendom. Meer een blik van: ‘je hebt alles te leen voor een bepaalde periode’. Als je eerlijk kijkt, is dat nu natuurlijk ook het geval, want na je dood heb je weinig aanspraak op spullen. Je probeert dat over te dragen op anderen en dat levert ook nog vaak een hoop gedoe op. Het fijne is dat je zonder geld armoede opnieuw moet definiëren. Want nu is dat alleen financieel geformuleerd. Maar in die nieuwe wereld kunnen zij die nu vallen onder de definitie ‘armoedig’, diensten leveren en leveren anderen weer diensten aan hen. Zij profiteren mee met de gemeenschappelijke nutsoptimalisatie. Het onderscheid tussen de klassen wordt kleiner want we hebben elkaar allemaal nodig en we bepalen onderling wat de waardering daarvan is.
Wat zou dit betekenen voor het ruimtelijk domein en de aansturing daarvan? Ik denk dat we nog altijd een vorm van bestuur nodig zullen hebben voor die zaken die verder reiken dat waar de gewone mens in zijn directe omgeving mee bezig is. Ook daar heeft Justien al over nagedacht. Weer een nieuwe bril.. Ze noemt het de Slag om Nederland. Inspraak is een wassen neus en nergens voor nodig want dan hebben we een ‘participatiedemocratie’. Er wordt bestuurd op grond van onderwerpen in plaats van partijen. We staan open voor initiatieven en bijdragen van alle betrokkenen. Ik zal niet de enige zijn die de buik vol heeft van politieke partijen die alleen inzoomen op de verschillen en waar een ideologie volledig ontbreekt. Opnieuw verwondering! Laat deze bril ons de weg zien die wij moeten durven te volgen?
Erna heeft meer dan 30 jaar ervaring opgedaan bij projectmanagementbureaus, een corporatie en projectontwikkelaars in het speelveld van de stedelijke vernieuwing. Gedurende deze periode zijn haar werkzaamheden in de projecten verschoven van bouw- en projectmanagement naar projectontwikkeling, gebiedsontwikkeling, proces-, valuemanagement en onderwijs. Sinds 2002 heeft ze haar eigen adviesbureau in stedelijke ontwikkeling, Cob-Web.
Haar werkwijze omschrijft ze ook wel als het spinnen van een web. Ragfijne verbindingen leggen tussen de stakeholders, inhoudelijke verbindingen tussen verschillende disciplines. En net als de draad van het web, vraagt dat om een natuurlijke combinatie van kracht en flexibiliteit, bestand tegen de vele invloeden van buitenaf. Met die lijnen bouwt ze aan netwerken en langs die lijnen wordt er gewerkt aan kennis maken, kennis delen en kennis ontwikkelen.
Hoe wou een wereld zonder geld hebben die alleen maar draaid om geld.geld is ook een prikkel om iets te gaan doen.een andere bril opzetten ja dat klopt anders zien groet clemens