Historische atlas van Nederland – Hoe ons land in 2000 jaar is ingericht

2 juni 2023

Reinout Rutte (2023)

Historische atlas van Nederland – Hoe ons land in 2000 jaar is ingericht

Reinout Rutte (2023)

Historische atlas van Nederland – Hoe ons land in 2000 jaar is ingericht

Uitgeverij Thoth, Bussum

160 p.

ISBN 978-90-686-8860-3

€ 29,95

Historische en thematische atlassen zijn onverminderd populair, aldus de Volkskrant vorig jaar. Uitgeverij Thoth is een grote speler met een serie historische (stads)atlassen. De nieuwste atlas op de stapel komt van historicus Reinout Rutte (verbonden aan de TU Delft): de Historische Atlas van Nederland. Een ambitieus project, waarin wordt behandeld “hoe ons land in 2000 jaar is ingericht”. De atlas presenteert in 35 hoofdstukken de ontwikkeling van Nederland vanaf de Romeinse tijd tot nu, puttend uit de fysische geografie, stedenbouw, architectuur, en ruimtelijke ordening. De nadruk ligt op “ruimtelijke patronen en objecten […] en op de manier waarop deze tot stand zijn gekomen” (p.5).

Waarom nóg een historische atlas? Rutte geeft in zijn voorwoord twee redenen. Eén: deze atlas behandelt “landschap, stedenbouw en architectuur” integraal. Twee: de atlas neemt een historisch langetermijnperspectief en behandelt de lange lijnen. De hoofstukken zijn chronologisch geordend, en beginnen 2000 jaar geleden met het Romeinse rijk en de ontginningen in de Middeleeuwen. Meest recente lemma’s behandelen de ruilverkaveling, de Deltawerken en de herbestemming van havengebieden (Kop van Zuid, Rotterdam; Oostelijke Havengebied Amsterdam). Gedetailleerde kaarten (van de hand van Yvonne van Mil en Pieter van der Weele) worden afgewisseld met foto’s en kunstwerken. Elke regio komt uitgebreid aan bod (van de lössontginningen in Zuid-Limburg tot zeekleilandschap in Friesland en Groningen) en de begeleidende teksten zijn vlot geschreven. Tweede auteur Everhard Korthals Altes schreef een vijftal bijdragen over hoe het landschap en de stad zijn afgebeeld in de kunst. Deze inzichten geven een extra dimensie aan hoe we het Nederlandse landschap kunnen zien.

De atlas krijgt een persoonlijke ‘touch’ door de fietstochten van Rutte. De auteur heeft “de wens om het huidige Nederland al fietsend te kunnen lezen en begrijpen”. Op drie plekken in het boek zijn daarom impressies van zijn fietstochten te vinden. Met mooie intenties: het spoort aan om er zelf op uit te gaan en het landschap te leren lezen. Het staccato reisverslag beschrijft de route, gelardeerd met persoonlijke observaties (“Korte stop bij het Tienhovens Kanaal, intense rust.”, “Opgetogen de IJsseldijk bestegen.”, p.132-133). We leren hier de auteur beter kennen, maar het is een stijlbreuk met de afstandelijkere hoofdstukken.

Het slothoofdstuk bespreekt Nederland als uniek, gelaagd landschap – met “zoveel variatie in zo’n klein gebied en zo sterk door mensen gemaakt”. De Historische Atlas van Nederland biedt met haar kaarten, de teksten, foto’s en kunst een mooi en bondig overzicht hoe dat gelaagde landschap ontstaan is.

Author profile
Jannes is universitair docent planologie aan de Universiteit van Amsterdam en redacteur bij Rooilijn en InPlanning

Als universitair docent planologie verzorgt Jannes (j.j.willems@uva.nl) onderwijs in de bachelors Sociale Geografie & Planologie en Future Planet Studies.

Centraal in zijn onderzoek staat de rol die infrastructuur- en waterbeheerders spelen in ruimtelijke transformaties. Jannes onderzoekt bijvoorbeeld hoe stedelijke waterbeheerders nieuwe blauwgroene infrastructuren realiseren om de stad klimaatbestendig te maken, en welke nieuwe samenwerkingen beheerders hiervoor opzetten met bedrijven, bewoners en andere organisaties. Daarnaast onderzoekt hij hoe de renovatie en vervanging van verouderde infrastructuur kan worden gecombineerd met andere ruimtelijke vraagstukken.

Eerder was Jannes werkzaam aan de Erasmus Universiteit als postdoc (afdeling Bestuurskunde). Hij promoveerde in 2018 aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Author profile
Jannes is universitair docent planologie aan de Universiteit van Amsterdam en redacteur bij Rooilijn en InPlanning

Als universitair docent planologie verzorgt Jannes (j.j.willems@uva.nl) onderwijs in de bachelors Sociale Geografie & Planologie en Future Planet Studies.

Centraal in zijn onderzoek staat de rol die infrastructuur- en waterbeheerders spelen in ruimtelijke transformaties. Jannes onderzoekt bijvoorbeeld hoe stedelijke waterbeheerders nieuwe blauwgroene infrastructuren realiseren om de stad klimaatbestendig te maken, en welke nieuwe samenwerkingen beheerders hiervoor opzetten met bedrijven, bewoners en andere organisaties. Daarnaast onderzoekt hij hoe de renovatie en vervanging van verouderde infrastructuur kan worden gecombineerd met andere ruimtelijke vraagstukken.

Eerder was Jannes werkzaam aan de Erasmus Universiteit als postdoc (afdeling Bestuurskunde). Hij promoveerde in 2018 aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Signalement gegevens:
Auteur(s):Jannes Willems
56

2 juni 2023

De tekst en tabellen in deze bijdrage zijn gepubliceerd onder een CC BY-NC-ND licentie. Voor hergebruik van foto’s en illustraties dient u contact op te nemen met Rooilijn.
Whatsapp

Reageer op deze publicatie

0 reacties

Een reactie versturen

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

13385