Grote logistieke distributiecentra stuiten steeds meer op maatschappelijke bezwaren. Deze week pleitten Joks Janssen en Cees-Jan Pen nog in Trouw tegen “de kiloknallerplanologie op bedrijventerreinen”. Nederland heeft de afgelopen vier decennia vol ingezet op “Nederland distributieland”. De vele data- en distributiecentra zijn een van de tastbare voorbeelden van een gedereguleerde en gedecentraliseerde ruimtelijke ordening. Het College van Rijksadviseurs schreef in 2019 al een bruikbaar advies over (X)XL-verdozing. “Het moet minder, compacter, geconcentreerder en multifunctioneler”, aldus het CRa. Ook werden er zorgen geuit in de Tweede Kamer.
Adviesbureau Stec Groep en ingenieurs- en architectbureau DENC ontwikkelden recent een ‘whitepaper’ waarin de problemen niet alleen overzichtelijk op een rijtje worden gezet, maar ook oplossingsrichtingen worden aangedragen. Op die manier kan “de logistiek haar maatschappelijke relevantie vergroten en […] komt [de sector tegemoet] aan bezwaren vanuit de maatschappij tegen de logistiek en verdozing”. De bureaus laten zien dat de logistieke sector zelf een antwoord kan bieden op de kritiek op de verdozing. Hiervoor stellen de adviesbureaus functiestapeling en -menging voor, die met de huidige en toekomstige grondprijzen rendabel zijn.
Locatievoorkeur van logistieke gebruikers 2018-2021 (bron: Stec Groep, 2022).
Het korte, toegankelijke rapport is uiteraard bedoeld voor professionals, maar ook behulpzaam voor een breder publiek. Vragen als ‘waarom lijken alle logistieke gebouwen op elkaar?’ worden behandeld in deel 1 en verklaren waarom de logistiek en distributiecentra vaak tot ‘NIMBY-activiteit’ zijn geworden. Deel 2 behandelt inspiratie en oplossingsrichtingen, zoals meer overheidssturing en functiestapeling en -menging. Aanpassingen zijn mogelijk op het kavel of in het omliggende landschap. Denk aan ‘simpele’ vergroeningsmaatregelen rondom het pand, of aan ‘complexe’ oplossingen van meervoudig ruimtegebruik. Waarom geen meerlaags distributiecentrum met een sportveld op het dak? Of een distributiecentrum ingepast in een woonwijk? Algemene adviezen worden hier afgewisseld met concrete voorbeelden. Voor zover mogelijk volgt een kwantitatieve onderbouwing. Zo is te lezen dat stapeling van functies nauwelijks tot capaciteitsverlies leidt. De extra kosten zijn fors, maar de business case is volgens het rapport nu vaak al haalbaar in grootstedelijke gebieden.
Impressie concept locatieontwikkeling nabij landelijk gebied (bron: Stec Groep en DENC, 2022).
Met de adviezen betogen de schrijvers dat logistiek (weer) een kernwaarde in regionale ontwikkeling kan worden. Het whitepaper is positief ontvangen door zowel de logistieke sector als adviesorganen zoals het CRa. Het wachten is dus op mooie, nieuwe voorbeelden in de praktijk. Tot die tijd biedt het whitepaper houvast en inspiratie voor de logistieke sector en planologen.
Als universitair docent planologie verzorgt Jannes (j.j.willems@uva.nl) onderwijs in de bachelors Sociale Geografie & Planologie en Future Planet Studies.
Centraal in zijn onderzoek staat de rol die infrastructuur- en waterbeheerders spelen in ruimtelijke transformaties. Jannes onderzoekt bijvoorbeeld hoe stedelijke waterbeheerders nieuwe blauwgroene infrastructuren realiseren om de stad klimaatbestendig te maken, en welke nieuwe samenwerkingen beheerders hiervoor opzetten met bedrijven, bewoners en andere organisaties. Daarnaast onderzoekt hij hoe de renovatie en vervanging van verouderde infrastructuur kan worden gecombineerd met andere ruimtelijke vraagstukken.
Eerder was Jannes werkzaam aan de Erasmus Universiteit als postdoc (afdeling Bestuurskunde). Hij promoveerde in 2018 aan de Rijksuniversiteit Groningen.
0 reacties