Nu ik columns voor Rooilijn ga schrijven, lijkt het me goed om het begrip te Google-n. ‘Rooien is het uitzetten van de door de overheid vastgestelde grenzen tussen openbare en private gronden, deze grenzen worden rooilijnen genoemd’, lees ik. Ik word dus een grenswerker. Mooi begrip. Ook iets wat me past. Want als wetenschapper, die daarnaast ook in de praktijk werkt als adviseur en als vrijwilliger, steek ik meerdere malen per dag grenzen over. Dat doen we als trouwens allemaal. Want professional ben je niet de gehele dag. Thuis is er ook het leven-van-alledag als burger en bewoner; jouw leefwereld.
In de literatuur wordt deze leefwereld nogal eens tegenover de systeemwereld geplaatst, zoals in een Sociale Vraagstukken-column uit 2015. Deze werelden zijn van elkaar ‘losgezongen’ en de grens is een kloof. Of – vanuit een ander perspectief – is het de systeemwereld die de leefwereld binnen dringt en ‘koloniseert’. De uitwassen kennen we inmiddels maar al te goed. De toeslagenaffaire en Groningen. Ook in ons vakgebied van ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling kunnen we deze werelden onderscheiden. Ze werden me weer pijnlijk duidelijk met het lezen van twee recent verschenen boeken. In de professionele memoires van Gobert Beijer met als titel ‘40 jaar gebiedsontwikkeling’, die hij me tijdens een recente ULI-bijeenkomst in de handen drukte, krijg je een inkijkje in de werking van de systeemwereld door de ogen van een bevlogen ruimtelijk professional. De kloof en de leefwereld staan centraal in de onvolprezen lofzang op de weerbarstige inefficiëntie van ‘Rotterdam’ door Arjen van Veelen. Waar de één met de beste bedoelingen als OBR-directeur bouwde aan de toekomst van de stad, wordt dit door de andere auteur ervaren als een voedingsbodem voor tweedeling en repressie.
Ik schrijf deze column op vakantie, en ben dus niet op de duurste Koningsdag ooit, in Rotterdam. Ik krijg de foto’s van Maxima met Feyenoord-sjaal en het gesprek van Constantijn en Laurentien met studenten van de Hogeschool Rotterdam over het Mentoren op Zuid programma en de Talenthub mee via Whatsapp. In de krant lees ik dat Willem-Alexander ook een grenswerker wil zijn: “In deze maatschappij die helaas veel polariseert, uit elkaar valt, waar echt grote problemen zijn, kan ik een hele goede verbindende rol spelen.” Best een opgave voor iemand die het al lastig heeft met de verhouding tussen de wereld van het ambt en die van het familieleven.
Dat is het inzicht. Grenswerkers, of je ze nu boundary-spanner noemt of ervaringsdeskundige, klokkenluider, ombudspoliticus of een vakkundige vrijwilliger – zoals ik in mijn rol van voorzitter van stichting I’MBINCK – hebben allemaal te dealen met het verschil tussen systeem- en leefwereld. Hun expertise is vaak niet gewenst, of niet op dat moment of in die vorm. Hun combinatie tussen emotie – noem het drijfveer – en vakinhoudelijke kennis en ervaring kent het systeem niet en is eng, bedreigend. Dit vinden niet zozeer bestuurders, die als politicus of ondernemer deze combinatie ook maken, maar wel het middenkader.
Hoe kunnen we hiermee omgaan? Het boek ‘Grenzelozen’ van em. prof. Jac Geurts geeft inzicht. Hij neemt ons in wandeltempo mee door grensstreken in Europa en maakt overal contact, een praatje. Zo leert hij de grensbewoners kennen en ervaart dat in het menselijk contact grenzen vervagen. Deze les proberen we studenten op Rotterdam Zuid ook te leren. Door intrek in de wijk te nemen, relaties te leggen en studenten onderdeel te maken van lange leerlijnen. Zo gaat de hogeschool meedoen in een wijk. Ook in de wereld van het schoolsysteem moet ruimte zijn om mee te gaan in de traagheid van de leefwereld en samen te leren. Want naast expertise moeten we studenten ook de benodigde grensoverschrijdende mensenkennis willen bijbrengen.
0 reacties