Nadat beleidsgevoeligheidsambtenaren van het Ministerie van Justitie en Veiligheid zich in 2019 eenzaam aan de top hadden genesteld met de bewerking van onderzoeksuitkomsten op de wijze waarvoor de president van de Verenigde Staten van Noord-Amerika zich niet zou schamen, zijn de jongens en meisjes van het Directoraat-Generaal Bestuur, Ruimte en Wonen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken een inhaalrace begonnen. ‘Ministerie hield rapport over falen ruimtelijke ordening tegen’, luidde de krantenkop een paar weken geleden. Samengevat: de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) deed grondig onderzoek – zes jaar analyse van honderden bestemmingsplannen, gemeentelijke en provinciale verordeningen, diepte-interviews – en concludeerde dat de decentralisatie van de ruimtelijke ordening faalt. Gemeenten kennen de wet niet, leggen geen veiligheids- en geluidzones vast in bestemmingsplannen, bouwen rustig woningen naast schuren vol knalvuurwerk, verrommelen erfgoed, laten het scheepvaartverkeer niet doorstromen, verwaarlozen de waterkwaliteit en weten niet meer wat natuurbescherming ook al weer is. Provincies doen er niet voor onder.
Wat doet zo’n Directie? ‘De directie Ruimtelijke ordening gaat over het nationale ruimtelijke beleid met de daarbij behorende (juridische) systeemverantwoordelijkheid en de doorwerkingen naar regio’s en gebieden.’ Ze doen dat ‘midden in de samenleving, waar we samenwerken met andere overheden en partners aan een sterk openbaar bestuur en een weerbare, robuuste democratie. We realiseren samen met onze partners de energietransitie, werken vanuit ruimtelijke ordening aan de inrichting van onze leefomgeving en zorgen voor goede en betaalbare woningen.’
Nu alle lezers tranen van ontroering moeten wegpinken, gaan we de diepte in. Parlement en regering, staten- en raadsleden, gedeputeerden, wethouders, ze zijn ons (burgers) personeel; ambtenaren zijn vervolgens hun personeel. De rode draad van het personeelsbeleid van burgers en hun personeel is deze: soort zoekt soort, zwak zoekt dus zwak. Den Haag is vergeven van politiek personeel wier voornaamste maatschappelijk bagage is dat ze fractie-assistent zijn geweest en van ambtenaren zonder vakkennis, die glansrijk zijn geslaagd voor het examen beleidsgevoeligheid. Vakkennis geldt in de examenstof als hinderlijk, zo niet gevaarlijk.
Nog dieper. Tot de voortwoekerende kwalen van de eeuwenoude regentencultuur, na 1870 bekend als de verzuiling die het uitgebreide overlegcircus van het maatschappelijk middenveld heeft voortgebracht, behoort de gotspe dat inspecties deel uitmaken van de organisatie die ze inspecteren. Sterker nog: de Raad van State en niet de Hoge Raad is het hoogste rechtscollege betreffende bestuursconflicten tussen ons en ons personeel. Beide hardnekkige weeffouten in de toepassing van de trias politica houden Haagse Kringen koste wat het kost in stand. Daarbij is de kennis van bevoegdheden en verantwoordelijkheden van tal van onderdelen van het staatsgebouw beperkt, tot afwezig. Onlangs bezocht ik de praattafel, waar ambtenaren van mijn gemeente kwamen voorlichten over het gasloos maken van mijn woonbuurt. Na afloop hebben wij buurtgenoten ons gemeld bij een depressiepsychiater die is gespecialiseerd in verwerking-van-verknoeide-tijd en de gemeenteraad verwittigt om hun personeel naar de cursus stoken-zonder-gas te sturen.
Het ergste aan het krantenbericht was niet de reeds bekende conclusies van het inspectierapport, de deraillerende ambtelijke top of het geknoei van overgevoelige beleidsambtenaren met andermans onderzoeksconclusies. Nee, dat is het taalgebruik waarin dat geknoei wordt vergoelijkt in een kruiperig, nietszeggend, van lulligheid tenenkrommend beleidsgevoeligheidsjargon. Een rapport waarom ‘niet gevraagd’ is, ‘intern document’, ‘proces dat niet moet worden verstoord’. En het onderzoekstijdvak was ‘goeddeels achterhaald’, inderdaad geschiedenis die zich zelfs vóór het vorige weekeinde afspeelde. Kortom, provinciaals, een 4- op de schaal van Trump.
Lees verder wat dat personeel van ons personeel doet: ‘Er wordt hierbij gewerkt vanuit een richtinggevende visie op nationale belangen, maar met steun voor, en ruimte latend voor wat regionaal en lokaal wordt ondernomen. De aanpak hierbij is gebiedsgericht, analytisch en verbeeldend.’
Lees deze passage 10 x analytisch.
0 reacties